- Uprawnienia.
Członek Polskiego Towarzystwa Rakietowego (PTR) stosuje rozwiązania oraz silniki rakietowe o parametrach mieszczących się w zakresie zgodnym z klasą posiadanej licencji startowej RDM. Zapis ten nie dotyczy Lotów Rakiet Eksperymentalnych (LRE).
- Bezpieczeństwo.
Na pokładzie rakiet zabrania się umieszczania materiałów łatwopalnych, ładunków wybuchowych lub innych niebezpiecznych materiałów z wyjątkiem: ładunków miotających układów odzysku oraz paliw zastosowanych silników rakietowych (w tym również zbiorników pod ciśnieniem). Decyzję o starcie należy uzależnić od warunków pogodowych i ich potencjalnego wpływu na lot. Należy przestrzegać przepisy Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej i nie przekraczać ograniczeń wysokości lotu obowiązujących w miejscu startu. Każdą rakietę przed startem należy poddać sprawdzeniu pod kątem stabilności. Jeśli rakieta jest niestabilna nie można jej dopuścić do lotu. Organizator ma prawo wstrzymania lub całkowitego odwołania lotów ze względu na panujące niekorzystne warunki atmosferyczne albo inne względy bezpieczeństwa.
- Materiały konstrukcyjne.
Do budowy głównych elementów konstrukcyjnych rakiet należy używać jedynie materiałów nie stanowiących zagrożenia, a w szczególności nie dających odłamków w razie awarii silnika. Zastosowane materiały i rozwiązania mają zapewnić parametry mechaniczne wystarczające do zapewnienia prawidłowego lotu oraz odzysku.
- Silniki.
Do napędu rakiet należy stosować silniki certyfikowane lub/i rekomendowane przez PTR. Zapis ten nie dotyczy Lotów Rakiet Eksperymentalnych (LRE). Silniki rakietowe należy przechowywać zgodnie z wymogami określonymi przez producenta. W szczególności należy unikać nagrzewania się od źródeł ciepła oraz zabezpieczać przed wstrząsami i źródłami ognia, iskrami, elektrycznością statyczną i innymi czynnikami mogącymi spowodować zapłon paliwa. Ciężar startowy rakiety nie może być większy niż jedna trzecia ciągu średniego silników napędowych uruchamianych w momencie startu danej rakiety. W przypadku zastosowania silników hybrydowych lub na paliwo ciekłe, zbiorniki ciśnieniowe powinny być atestowane. Stosowane silniki nie powinny mieć czasu dopalania paliwa dłuższego niż 50% przewidywanego czasu opadania.
- Systemy odzysku.
Każda rakieta musi być bezwzględnie wyposażona w system odzyskiwania, (np. spadochron lub taśma), zapewniający bezpieczny powrót na ziemię wszystkich części rakiety w stanie nieuszkodzonym, tak, że jest możliwe ponowne wystrzelenie tej rakiety.
- Stanowisko startowe
Do lotu dopuszczane są jedynie konstrukcje wykonane zgodnie z regułami sztuki modelarskiej, gwarantujące stabilny lot i wyposażone w silniki o odpowiedniej mocy. Długość stosowanej wyrzutni powinna być właściwie dobrana do przewidywanych przyspieszeń modelu, w celu osiągnięcia właściwej, gwarantującej stabilność prędkości przed opuszczeniem wyrzutni. Stanowisko startowe winno być wyposażone w deflektor (odchylacz płomieni) celem zapobieżenia bezpośredniego oddziaływania płomienia wylotowego silnika lub silników na podłoże, o ile wymaga tego moc stosowanego silnika, rodzaj podłoża i parametry wyrzutni. Konstrukcja wyrzutni (masa, stosowane materiały, odciągi, zaczepienia do gruntu, mocowanie prętów startowych itp.) muszą mieć wystarczającą wytrzymałość mechaniczną, by zapewnić właściwy, przewidywany kierunek startu modelu. Taką samą, szczególną uwagę należy poświęcić stosowanym w rakiecie zaczepom startowym. Teren wokół wyrzutni należy oczyścić z materiałów łatwo zapalnych w promieniu podanym w dołączonej poniżej „Tabeli Bezpiecznych Odległości”. W wypadku stosowania silników z paliwami generującymi iskry (cząsteczki tytanu, cyrkonu, węgla itp.) odległości te należy zwiększyć o 50%. Stanowisko startowe powinno być wyposażone w podstawowy sprzęt gaśniczy oraz zestaw pierwszej pomocy przedmedycznej.
7.Tankowanie
W przypadku stosowania silników z ciśnieniowym zasilaniem składnikiem ciekłym (np. silniki hybrydowe), procedura tankowania, przewozu oraz operacji przedstartowych na wyrzutni, musi odbywać się bez osób postronnych i przy obsłudze ograniczonej do koniecznego minimum. Zastosowane środki ochrony osobistej muszą odpowiadać charakterowi substancji będącej pod ciśnieniem w zbiornikach. Konieczne jest stosowanie oprzyrządowania i infrastruktury dostosowanej do charakteru substancji i stosowanych ciśnień. Obowiązuje zakaz tankowania zbiorników w pomieszczeniach zamkniętych. Zbiornik ciśnieniowy powinien być wyposażony w zawór bezpieczeństwa lub monitoring temperatury (dla gazów skroplonych pod ciśnieniem).
- Publiczność
Publiczność przebywająca na miejscu startu jest zobowiązana do obserwacji zachowania rakiety na starcie i w czasie lotu, w tym szczególnie zwrócić uwagę na kierunek lotu i opadania modelu. Dzieci przebywające na miejscu startu muszą być bezpośrednio pod kontrolą opiekuna. Widzowie powinni stanowić jedną lub dwie w miarę zwarte grupy.
- Procedura startowa.
Bezpośrednio przed odpaleniem silnika należy przeprowadzić min. 5-sekundowe odliczanie, wcześniej upewniając się, że wszystkie osoby postronne znajdują się w bezpiecznej odległości od wyrzutni zgodnie z wytycznymi zawartymi w dołączonej poniżej „Tabeli Bezpiecznych Odległości”.
- Uruchamianie silnika.
Zapłon silnika należy realizować za pomocą instalacji elektrycznej oraz zapłonników elektrycznych, które są zainstalowane w silniku rakietowym znajdującym się w rakiecie na wyrzutni, lub na stanowisku pomiarowym – hamowni. System zapłonowy musi posiadać blokadę bezpieczeństwa, która uniemożliwi przypadkowe odpalenie silnika aż do momentu, kiedy rakieta będzie już gotowa do startu. Przełącznik uruchamiający zapłon musi powracać do pozycji „wyłączony” po jego uwolnieniu. Systemy odzysku również muszą posiadać blokady bezpieczeństwa, które zostają zwolnione przed startem rakiety. Dopuszcza się zapłon silników za pomocą lontu, jeśli są to silniki o klasie nie większej niż H. Długość lontu musi być tak dobrana, aby zapewnić czas wystarczający na oddalenie się odpalającego na bezpieczną odległość.
- Nieudane odpalenie.
Jeśli silnik napędowy nie uruchomi się po naciśnięciu przycisku startowego, należy odłączyć źródło zasilania systemu odpalania i odczekać 60 sekund. W tym czasie nie należy zbliżać się do rakiety.
- Start rakiety.
Start rakiety może odbywać się na otwartej przestrzeni, gdzie drzewa, linie energetyczne, budynki, a także osoby postronne nie są zagrożone. Obszar ten powinien być tak duży, by jego średnica stanowiła co najmniej wartość pułapu, na którą rakieta może się wznieść.
- Bezpieczne poszukiwania.
Zabrania się prób odzyskania rakiety z linii wysokiego napięcia lub z innych niebezpiecznych miejsc. Loty należy przeprowadzać w terenie zapewniającym dobrą widoczność podczas wznoszenia i opadania na spadochronie. Nie należy dokonywać prób złapania rakiety opadającej na ziemię. W przypadku odzysku z miejsc o dużej wysokości (np. wysokie drzewa), wskazane stosowanie asekuracji.
- Odpowiedzialność
Każdy modelarz konstruując rakietę i przeprowadzając jej start, ponosi całkowitą odpowiedzialność za swoje działania. Należy przeprowadzać właściwe symulacje, testy, aby maksymalnie zwiększyć bezpieczeństwo oraz prawidłowość lotu modelu. W przypadku niewłaściwych zachowań osób towarzyszących, publiczności, modelarz nie powinien przeprowadzać startu. W razie niepewności należy koniecznie konsultować się z osobami o większym doświadczeniu lub osobami nadzorującymi przebieg startów.
- Uwagi końcowe
Na imprezach organizowanych na terenie poligonów wojskowych należy stosować się do zasad ustalonych przez Komendę poligonu, a w szczególności zabrania się dotykać jakichkolwiek znalezionych przedmiotów. Fakt ich znalezienia należy zgłosić Kierownikowi Startów. Zalecane jest poruszanie się po terenie poligonu przynajmniej parami, lub pozostawanie w kontakcie wzrokowym z resztą uczestników.
Udokumentowano obecność żmij oraz wilków na terenie poligonów i zaleca się zachowanie ostrożności również w tym kontekście.
Należy pamiętać, że tereny poligonów wojskowych to miejsca zwykle odległe od cywilizacji, w których nie ma zaplecza socjalnego ani sanitarnego, i wziąć to pod uwagę przygotowując się do imprezy (przygotować odpowiednią odzież i zapas pożywienia).
Niniejszy Kodeks należy rozumieć jako zbiór wytycznych. Za każdym razem należy stosować rozwiązania wynikające ze zdrowego rozsądku, mając na względzie maksymalizację bezpieczeństwa.
TABELA BEZPIECZNYCH ODLEGŁOŚCI | ||||
Sumaryczny impuls całkowity [Ns] | Klasa silnika | Minimalna średnica oczyszczonej powierzchni [m] | Minimalna odległość obsługi [m] | Minimalna odległość obsługi *) [m] |
0 – 320.00 | ≤ H | 3 | 15 | 30 |
320.01 – 640.00 | I | 6 | 20 | 40 |
640.01 – 1,280.00 | J | 8 | 25 | 50 |
1,280.01 – 2,560.00 | K | 10 | 35 | 70 |
2,560.01 – 5,120.00 | L | 12 | 40 | 80 |
5,120.01 – 10,240.00 | M | 14 | 50 | 100 |
10,240.01 – 20,480.00 | N | 16 | 60 | 120 |
20,480.01 – 40,960.00 | O | 20 | 75 | 150 |
*) dotyczy rakiet wielostopniowych lub napędzanych zespołem silników. |
Tabela przedstawia sugerowane odległości jednak w zależności od warunków otoczenia i ryzyka związanego z konkretną konstrukcją należy każdorazowo dostosować odległości tak żeby zapewnić wymagane bezpieczeństwo.
- Rights.
Member of Polish Rocketry Society (Polskie Towarzystwo Rakietowe, hereinafter: PTR) uses high power rocket motors and rockets, parameters of which are complying with the class of the owned RDM range license. This entry doesn’t concern Flights of Experimental Rockets (hereinafter: LRE).
- Safety
The use of flammable, explosive and other dangerous materials is forbidden on board rockets, with the exception of ejection charges of the recovery systems and rocket fuel inside rocket motors. The decision to launch should depend on the weather conditions and its potential influence on the flight. Regulations of the Polish Aviation Agency shall be obeyed, and the maximum flight altitude shall not be exceeded. Every rocket before launch shall be checked for stability. If the rocket is unstable, it shall not be launched. The Organizer can halt or cancel the flights due to weather conditions, or any other safety factors.
- Construction materials.
For construction of the rockets’ basic elements, only safe materials shall be used, in particular, not forming shrapnels in case of motor malfunction. Materials and technologies used shall ensure safety during both the flight and recovery.
- Motors.
The rocket shall be propelled with motors certified or/and recommended by PTR. This does not concern Experimental Rocket Flights (LRE). Rocket motors shall be kept in accordance to the manufacturer’s instructions. In particularity, heat sources shall be avoided, as well as physical shock, sparks, electrostatic discharge and other factors, which could ignite the motor. The lift-off weight of the rocket shall not be greater than one third of the average thrust of the rocket motors ignited prior to take-off. When using hybrid or liquid propulsion, the pressure tanks shall be certified. Motors used shall not have fuel-remains burning time longer than 50% of the rocket descend time.
- Recovery systems
Every rocket must be equipped with a recovery system (parachute or other drogue device), ensuring a safe descend to the ground of all rocket’s parts, making it possible to launch the rocket again.
- Launch pad.
Only the rockets prepared in accordance with the art of model making what guarantees a stable flight, and equipped with motors of proper power are admitted for flight. Length of the launch tower shall be enough to guarantee proper velocity at clearing the tower ensuring stability.
A blast deflector shall be used to prevent the motor’s exhaust from hitting the ground, if the motor’s power, ground surface or launch pad parameters demand that. The launch pad’s construction (mass, materials, supports, rails attachments etc.) must ensure holding a proper, designed launch direction. The same attention shall be applied to the launch lugs on the rocket. The area surrounding the launch pad shall be cleared of flammable materials in the range shown in the “Safe distance table” given below. That distance shall be increased by 50% if the rocket fuel generates sparks (contains titanium, coarse charcoal, zirconium etc.). The launch area shall be equipped with basic fire fighting equipment and first aid kit.
- Filling up
When using rocket motors with pressure feed of liquid propellant (liquid or hybrid systems), transporting, filling and pre-flight procedures, shall be conducted with a minimum of personnel involved and without presence of bystanders. The measures of personal safety applied shall be adequate to the properties of the pressurised substance. It is necessary to use equipment and infrastructure proper to the type of the substance and operating pressure. It is prohibited to fill up pressure tanks indoors. Every pressure vessel shall be equipped with a safety valve or temperature monitoring system (for liquid gases).
- Audience
The audience participating in the event shall be focused on the rocket during take-off and flight, especially on the flight and descend direction. Children participating shall remain under control of respective adults. The audience should form one or two consistent groups.
- Launch procedure
Directly before launching of the motor, a 5-second countdown must take place. However before countdown one should be sure that all people keep safe distance from the rocket in accordance with the instructions listed in the “Safe distance table”.
- Ignition
Ignition of the motor shall be executed with electrical launch system and with electrical motor igniters that have been installed in the motor after the rocket is on the launch pad or a test bed. Launch system shall have a safety lock that prevents accidental launching of the motor until the rocket is ready to start. The launch switch must return to the “off” position when released. Recovery systems shall also have safety interlocks that interrupt the current path until the rocket is at the launch pad. It is allowed to ignite the motor by the pyrotechnical fuse if the class of the motor is not higher than H. The fuse should be long enough to ensure enough time to reach the safe distance.
- Misfires.
If the motor does not launch after pressing the button of electrical launch system, the battery of the launch system shall be disconnected, and before approaching the rocket 60 seconds should have passed.
- Launch.
Launch of a rocket will take place in an open area where trees, power lines, buildings, and persons not involved in the launch are not endangered. Diameter of this area shall equal at least the value of the altitude.
- Safe recovering.
It is forbidden to attempt to recover a rocket after landing from power lines or other dangerous places. The flights should be conducted on the territory with good visibility during flight and descend on a parachute. It is forbidden to attempt to catch a rocket as it approaches landing. In case of recovering a rocket from elevated places (high trees), it is recommended to use climbing equipment.
- Responsibility
Every constructor designing, building and launching a rocket, takes full responsibility for his actions. Adequate simulations and test shall be conducted, in order to ensure proper flight of the rocket and maximise safety. In case of misbehaviour of audience or other participants, the launch should be delayed. In case of a dispute, Launch Director or more experienced people shall be consulted.
- Final remarks
During events taking place in military areas, all remarks of the commanding officer shall be obeyed. In particular, it is forbidden to touch any found objects. The fact of founding an object should be reported to the Launch Director. It is recommended to move within the military area at least in pairs, or staying in visual contact with the rest of participants.
Presence of wolves, vipers and bison has been documented in the military areas, so ensuring safety in this context is also advised.
It is worth remembering that military areas are desolate places, with no social or hygiene facilities, and take that into consideration when preparing for the event (proper clothing and food reserves).
This Safety Code shall be understood as a set of guidelines. Every time common sense shall be applied to maximise safety.
SAFE DISTANCE TABLE | |||||
Total impulse of motor(s) [Ns] | Motor class | Minimum diameter of cleared area [m] | Minimum personnel distance [m] | Minimum personnel distance *) [m] | |
0 — 320.00 | ≤ H | 3 | 15 | 30 | |
320.01 — 640.00 | I | 6 | 20 | 40 | |
640.01 — 1,280.00 | J | 8 | 25 | 50 | |
1,280.01 — 2,560.00 | K | 10 | 35 | 70 | |
2,560.01 — 5,120.00 | L | 12 | 40 | 80 | |
5,120.01 — 10,240.00 | M | 14 | 50 | 100 | |
10,240.01 — 20,480.00 | N | 16 | 60 | 120 | |
20,480.01 — 40,960.00 | O | 20 | 75 | 150 | |
*) Concerns multi-staged or cluster motor rockets |
This Table shows suggested distance, however every time it shall be corrected to ensure proper safety level, depending on conditions and specific case.